Soğuk hava deposu
sıcaklık derecesi ayarlandığında bağıl nemin de göz önünde bulundurulması
gerekir. Dolayısıyla en uygun sıcaklık ürünün donma noktasına gelmemesi şartıyla
ürünün solunumunu en az orana indirgeyendir. Ayrıca en önemli nem oranı ise üründe su kaybına sebep
olmayan, miktarda azalma ya da üründe bozulma yapmayan orandır. Üründe buruşma
ya da iç kararma gibi enzimatik bozulmaların da meydana gelmemesi gerekmektedir.
Soğuk hava deposunda doğru sıcaklık tespit edildikten sonra kullanılmaya
başlanması ürünün raf ömrü ve kullanımı bakımından oldukça önem arz eder. Meyve
gibi gıdaların dalından koparılmasının ardından solunum hızlarının
yavaşlatılması için soğutmaya bırakılmalıdır. Örneğin soğuk hava deposu içerisinde bulunan bir elma 25 °C ‘de 1 gün
bekletildiğinde bu ürünün depo ömrü 6-20 gün arası azalma gösterir. Dondurulan
ürünler 18 °C ‘den daha düşük
sıcaklıklarda depolanmalıdır. Soğuk hava deposunun sıcaklığı ise ürünün donma
sıcaklığından 1 veya 2 °C ‘den yüksek sıcaklıklarda muhafaza edilmesi gerekmektedir.
Her ürünün kendine özgü bir sıcaklık ve nem değeri vardır.
Bunun için birden fazla ürün koyarken bu ürünlerin sıcaklık derecelerine dikkat
etmek gerekir. Aksi durumda bazı ürünler yanlış depolama sonucunda bozulmaya
başlar ve bu durum ürün kaybına neden olur. Soğuk hava deposu nem oranı oldukça önemli bir yer tutmaktayken,
nem oranının fazla olması suyun yoğuşmasına ve dolayısıyla ürünün bozulmasına
sebebiyet verir. Gerekli durumlarda gıda maddeleri uygun olan sıcaklıklarda
depolanmalıdır. Bununla birlikte deponun sıcaklık ve nem oranı kalibre edilmiş
olan cihazlarla izlenmeli ve kayıt edilmelidir. Deponun yeterli kapasitede olması
da bir diğer önemli ayrıntılardandır. Sıcaklık kontrolü için depolama şartları
oluşturulurken sıcaklıklar sürekli olarak izlenmelidir. Doğru depolama,
ürünlerin daha uzun ömürlü olmasını sağlayarak ürün kayıplarının önüne
geçilmesi sağlanmış olur.
Ürünlerin soğuk hava
deposu koşullarında depolanmasının amacı, özellikle gıdalar için su oranı
yüksek olan ürünlerin muhafazasının sağlanması, mikroorganizma yükünün düşük
düzeyde olmasını sağlamaktır. Örneğin dondurulan bir gıdanın mikroorganizma yükü ne olursa olsun
dondurulan gıda o mikroorganizma düzeyinde kalır ve çözündükten sonra bu sayı
artmaya başlar. Yani dondurma işlemi bakteri yükünü yok etmez. Ama ürünün
sağlıklı bir şekilde çözünmesi için biraz daha düşük bir ısı ile çözünmeye
bırakılmalı ve hızlı çözündürme işlemi yapılmamalıdır. Büyük işletmelerde ve
küçük işletmelerde bu husus dikkate alınmalıdır. Özellikle üretimin hızlandırılması için ürünün erken çözündürülmesi sağlıklı
bir işlem değildir. Mesela dondurulmuş eti soğuk hava deposuna koyarak yavaş yavaş
çözünmesi sağlanmalıdır.
Gıdalarda en önemli ayrıntılardan biri de soğuk zincirin korunması durumudur.
Yani işletmenize dışardan gelen hassas bir ürünlerin (et, balık, salam, sucuk
vb.) taşıma esnasında soğuk zincir koruması altında gelmesi ve işletmede bekletilmeden
soğuk hava deposuna taşınması gerekmektedir. Daha önce de bahsettiğimiz gibi
mikroorganizmalar çoğalan bir yapıya sahip olduğu için, ürünün sıcaklık
dengesinin bozulması sonucunda bakterilerin üreme hızı artış gösterir.
Soğuk zincir korunduktan sonra, basit bir örnekle gıda muhafaza şartları şu şekildedir;
1 - Kuru Gıda Deposunun 20-25 °C arası olması
2 - Et Saklama Koşulları 0 – (+4) °C olması
3 - Sebze dolaplarının 10 °C olması
4 - Derin dondurucuların en yüksek -18 °C ‘de olması
5 - Şarküteri dolabının da 0-(+4) ‘de °C olması gerekmektedir.